W Senacie 9 października 2017 r. odbyła się konferencja „Warszawa wraca nad Wisłę”, zorganizowana przez Parlamentarny Zespół ds. Rozwoju Dróg Wodnych. Wzięli w niej udział przedstawiciele Ministerstwa Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, Ministerstwa Środowiska, władz Warszawy, samorządu województwa mazowieckiego i organizacji pozarządowych działających na rzecz Wisły. Otwierając spotkanie, marszałek Stanisław Karczewski podkreślił, że mimo iż Wisła dzieli Warszawę na prawo- i lewobrzeżną, to łączy wszystkich Polaków. Przywołał słowa Jana Pawła II, który w 1987 r. w Gdańsku mówił o Wiśle, że „jest to rzeka wszystkich ziem polskich, rzeka naszych dziejów”. „Rzeka, milczący świadek życia pokoleń – ich rodzenia się i umierania, ich twórczych wysiłków, związanych z gruntowaniem wszystkiego, co Polskę stanowi, ich zmagań – czasem zmagań na śmierć i życie, ażeby utrzymać i zabezpieczyć to, co ojczyste, co jest wspólnym dorobkiem i wspólnym dziedzictwem” – cytował słowa papieża Polaka marszałek Senatu. Przypomniał także, że rzeka była świadkiem doniosłych wydarzeń historycznych związanych z Warszawą ‒ zarówno tych zwycięskich, jak „cud nad Wisłą”, jak i tragicznych, jak powstanie warszawskie. Przez wieki stanowiła źródło utrzymania wielu warszawiaków, była również miejscem ich odpoczynku i rozrywki. Niestety, m.in. w wyniku zaborów, Warszawa odwróciła się od swojej rzeki. Problem ten dostrzegł Stefan Starzyński i ogłosił, nigdy niezrealizowany ze względu na wybuch II wojny światowej, program „Warszawa frontem do Wisły”. Jak podkreślił marszałek Stanisław Karczewski, dzisiaj, po latach, warszawiacy znowu wracają nad Wisłę. Przewodniczący Parlamentarnego Zespołu ds. Rozwoju Dróg Wodnych senator Jerzy Wcisła przypomniał, że konferencja odbywa się w Roku Rzeki Wisły. „Chcemy porozmawiać o problemach związanych z ożywieniem życia nad Wisłą, takich jak bezpieczeństwo żeglugi, godzenie interesów ekologicznych i żeglugowych czy zagospodarowanie starorzeczy” – zaznaczył senator. Jak dodał, w ostatnich latach w Polsce gwałtownie rośnie zainteresowanie rzekami, pojawia się coraz więcej inicjatyw tworzenia wodnych szlaków turystycznych. Podczas senackiego spotkania omówiono różnorodne uwarunkowania związane z powrotem stolicy nad Wisłę. Rozmawiano m.in. o rozwoju śródlądowego transportu wodnego, bezpieczeństwie żeglugi i możliwościach zagospodarowania Wisły. Uczestnicy konferencji podkreślali korzyści z transportu wodnego, zwracali też uwagę na potrzebę ochrony przyrody i brak uregulowania Wisły. Zwracano również uwagę na znaczenie współpracy władz rządowych, samorządowych i organizacji pozarządowych. Jak zauważył wiceminister środowiska Mariusz Gajda, przed laty wiele polskich miast odwróciło się od Wisły. Obecnie widać jednak powrót do idei „życia w pełnej symbiozie” rzeki i położonych nad nią miast. Wiceminister zwrócił uwagę, że Wisła na swoim warszawskim odcinku charakteryzuje się bardzo zmiennym stanem wód. Na odcinku krakowskim zaś ‒ dzięki stopniom wodnym ‒ utrzymuje się praktycznie stały poziom wody. W opinii wiceministra zgodnie z programem rozwoju śródlądowych dróg wodnych w Warszawie lub trochę poniżej stolicy powinien powstać pierwszy niewielki stopień wodny o wysokości piętrzenia wody ok. 2, 3 m, aby zapewnić minimalny poziom wody w rzece. Pozwoli to na lepsze wykorzystanie rzeki i spożytkowanie jej potencjału turystycznego. Dyrektor Urzędu Żeglugi Śródlądowej w Warszawie kpt. Maciej Gromek przypomniał, że Warszawa leży nad środkową Wisłą, czyli fragmentem położonym między ujściem Sanu a ujściem Narwi. Jak mówił, na tym odcinku roboty regulacyjne nie zostały nigdy ukończone, wykonano je zaledwie w 30%, a przez ostatnie 30 lat spora część tych terenów uległa degradacji. „Warunki na Wiśle środkowej są bardzo trudne i w zasadzie nie mówimy o żegludze towarowej na tym odcinku, dopiero musimy przygotować tę rzekę do transportów” – kpt. mówił Maciej Gromek. Jak wyjaśnił, na tym odcinku Wisły mogą pływać jedynie statki o zanurzeniu do 1,4 m, jeśli wziąć pod uwagę 20-centrymetrowy zapas bezpieczeństwa. Według dyrektora Urzędu Żeglugi Śródlądowej w Warszawie pogłębienie rzeki doprowadziłoby do obniżenia lustra wody. Podczas konferencji wiceprezydent Warszawy Michał Olszewski podkreślił, że realizowany przez warszawskie władze od 10 lat plan przywrócenia miastu Wisły opiera się na 3 elementach: rekreacji, bezpieczeństwie i przyrodzie. Zdaniem wiceprezydenta unikatowe w skali europejskiej są naturalne brzegi rzeki i obszary Natura 2000. Wyzwanie stanowi sposób pogodzenia rosnącej wśród warszawiaków popularności Wisły z zachowaniem unikatowości jej brzegów. Jak zapewnił, miasto dokłada starań, by „symbioza między przyrodą i człowiekiem nigdy nie była zachwiana”. W opinii Katarzyny Stakuń z Biura Marketingu m.st. Warszawy Wisła jest dla miasta szansą. „To od nas zależy, czy szansę tę wykorzystamy w mądry i przemyślany sposób” – przekonywała. Jak mówiła, proces przywracania rzeki miastu wkracza obecnie w ostatnią fazę. Zmiany widać nie tylko na lądzie, przede wszystkim na tłumnie odwiedzanych przez warszawiaków i turystów bulwarach i plażach, ale również na samej rzece, gdzie pojawia się coraz więcej jednostek pływających. Katarzyna Stakuń zwróciła uwagę, że działania miasta skupiają się na kilku płaszczyznach – rozbudowie infrastruktury towarzyszą projekty edukacyjne, kulturalne i sportowe. Podczas konferencji przedstawiono także, realizowany w latach 2014–16 w województwie mazowieckim, projekt Park Rzeki Wisły, którego celem było wsparcie wielowymiarowego rozwoju obszarów położonych nad Wisłą między Nowym Dworem Mazowieckim a Płockiem. Mówiono również o działaniach Ministerstwa Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej na rzecz rozwoju sektora transportu wodnego śródlądowego, o gospodarczym wykorzystaniu rzek z uwzględnieniem ochrony wód. Zaprezentowano założenia strategii rozwoju żeglugi pasażerskiej, omówiono też zagadnienia związane z bezpieczeństwem żeglugi na środkowej Wiśle. Wskazano na potrzebę utworzenia Warszawsko-Zegrzyńskiej Pętli Wodnej. W 2016 r. rząd przyjął założenia do planów rozwoju śródlądowych dróg wodnych w Polsce na lata 2016–20, z perspektywą do 2030 r. Zgodnie z nimi do 2030 r. Odra na całej swojej długości, a Wisła od Warszawy do Gdańska mają stać się międzynarodowymi szlakami żeglugowymi. W marcu 2017 r. prezydent Andrzej Duda podpisał akt ratyfikacyjny europejskiego porozumienia w sprawie głównych śródlądowych dróg wodnych o znaczeniu międzynarodowym. W efekcie Polska zobowiązała się doprowadzić główne szlaki wodne do IV klasy żeglowności, czyli umożliwiającej żeglugę statkom i barkom o zanurzeniu do 260 cm przez 240 dni w roku. źródło: http://www.senat.gov.pl/aktualnosci/art,10083,konferencja-warszawa-wraca-nad-wisle.html Fot. Katarzyna Czerwińska